Nesrazmerna potrošnja vodi u neodrživost

Među teoretičarima koji su se bavili izučavanjem stanovništva na planeti Zemlji posebno je, od onih koji su se nazivali humanistima, kritikovan osnivač demografije Tomas Robert Maltus i njegova teorija čiji su pogledi na dinamiku stanovništva bili katastrofični. Maltus je pre više od dva veka predviđao da će stanovništvo rasti po eksponencijalnoj stopi, dok će ponuda hrane rasti znatno sporije, po linearnoj stopi. Zato će se, po Maltusu, u budućnosti pojaviti nestašica hrane i glad, čije će posledice biti katastrofalne po ljudski rod. Njegovi kritičari su mu zamerali što nije uzimao u obzir tehnološki napredak, a ko je bio bliži istini danas je diskutabilno…
Prema procenama stanovništvo planete Zemlje je danas doseglo broj od preko 7,6 milijardi ljudi. U skladu s procenama UN-a, ova brojka nastavlja da raste i do 2100. mogla bi dostići 11,8 milijardi. Broj stanovnika na planeti se stalno povećava, a u poslednjih 200 godina broj stanovnika je porastao za 6 milijardi. Pre nešto više od dva veka, ili 1800. godine na našoj planeti je živela 1 milijarda stanovnika; 1930. godine 2 milijarde; 1987. na planeti Zemlji je živelo 5 milijardi ljudi; a 2017. godine 7,6 milijardi ljudi.
Pored prirodnog prirasta i činjenice da se na planeti Zemlji svake sekunde rodi petoro, a umre troje ljudi, na prirast stanovništva utiče i prosečna dužina životnog veka koja je od 53 godine iz 1960. godine do 2008. godine dosegla prosek od 69 godina života. Danas u gradovima živi više stanovnika nego u ruralnim sredinama. Na planeti danas 25 gradova ima status megalopolisa, dok će, procenjuju stručnjaci, do 2050. godine 70 procenata stanovnika živeti u megalopolisima. Megalopolis je grad koji ima više od 10 miliona stanovnika. Danas ih na svetu ima 25, a 1973. godine su samo Tokio, Meksiko Siti i Nju Jork imali taj status.
Logično je da povećanje svetske populacije zahteva i povećavanje životnog prostora. Krče se šume, asfaltiraju plodne oranice, degradira priroda i uništavaju ekosistemi... Naučnici upozoravaju da najveći problem na planeti neće biti nedostatak životnog prostora, već nedostatak resursa. Planeta je ove godine u ekološki dug ušla najranije (29. jula), a to znači da je do tog datuma potrošeno više nego što ekosistemi planete Zemlje mogu u godini dana da obnove. Koliko Evropska unija ima nesrazmeran uticaj na resurse planete pokazuje činjenica da samo 7% globalnog stanovništva EU potroši skoro 20% globalnog biokapaciteta. Drugim rečima, potrebno je 2,6 planeta da se zadovolje godišnje potrebe stanovnika Evropske unije, što je mnogo više od prosečnog svetskog ekološkog otiska od oko 1,7 planeta, a to je jasan znak da se svet ubrzano kreće putem neodrživosti.
Do 2045. godine planeta će imati 9 milijardi stanovnika i glavni problem će biti nedostatak osnovnih životnih namirnica, vode i hrane. Cena energije, sirovina, vode i hrane biće u svakodnevnom porastu. Loša strategija za ravnomerni razvoj i raspodelu resursa uticaće na povećanje broja siromašnih i gladnih. Održivi razvoj i racionalno korišćenje resursa biće jedan od najvećih izazova i problema u budućnosti. Već sada 13 procenata stanovništva nema pristup čistoj vodi za piće.
Naučnici upozoravaju da bi do 2020. godine na planeti zbog porasta populacije, ekonomskih kriza i neravnomernog razvoja čak 900 miliona ljudi živelo ispod granice siromaštva. Poznato je da gustina naseljenosti na planeti nesrazmerno varira, u Monaku na kvadratnom kilometru živi 16.410 stanovnika, dok na Grenlandu na istom prostoru živi 0,025 stanovnika. Najmanje naseljen kontinent je Australija 4 stanovnika/km², a najgušće Azija 80, zatim Evropa 69, pa Afrika 26 i Severna i Južna Amerika po 20 stanovnika/km²...
Ali da ovoj tmurnoj slici damo malo optimizma i da pokažemo koliko je naša planeta jaka i velika, slikovito će pokazati jedna hipoteza. Ako bi se, naime, svetsko stanovništvo rasporedilo ravnomerno tako da na dva hektara živi devet ljudi, onda bi svih 7,6 milijardi stanovnika mogli da stanu na teritoriji Rusije koja se prostire na 17.125.187 kilometara kvadratnih... Ali, glavni problem neće biti nedostatak životnog prostora, upozoravaju stručnjaci, već nedostatak osnovnih životnih namirnica i činjenica da planeta Zemlja nije u mogućnosti da za godinu dana prirodno reprodukuje ono što njeni stanovnici za isti period potroše...

Kompletan časopis možete pročitati na linku.