Izvoz trupaca iz BiH - Usaglašen predlog struke čeka odluku Saveta ministara
Obim proizvodnje šumskih drvnih sortimenata u Republici Srpskoj određuje se prema šumsko privrednim osnovama i na godišnjem nivou u Republici Srskoj iznosi oko dva miliona m3 šumskih drvnih sortimenata. Na trupce se odnosi oko jedan milion m3 i to 60% trupaca četinara i 40% trupaca lišćara. Oko jedan milion m3 šumskih drvnih sortimenata su niže vredni šumski drvni sortimenti za kojim je poslednjih nekoliko godina značajnije povećana potražnja. Povećava se obim kapaciteta za proizvodnju efikasnijih energenata kao što su pelet i briket, a i u većini lokalnih zajednica se u poslednje vreme prelazi sa fosilnih goriva na drvnu biomasu kao čistiji energent iz obnovljivih izvora energije i tako daljinsko grejanje zasniva na ekološki prihvatljivijem energentu iz neposrednog okruženja.
Približno isti obim proizvodnje šumskih drvnih sortimenata od oko dva miliona m3 na godišnjem novou planira se i u Federaciji Bosne i Hercegovine.
Kapaciteti za preradu šumskih drvnih sortimenata u Republici Srpskoj kao i u Federaciji Bosne i Hercegovine uveliko prevazilze sečivi etat, odnosno godišnji plan seče. U posleratnom periodu drvoprerađivačka industrija razvija kapacitete za preradu i obradu drveta i danas imamo sve više dobro organizovanih i tehnološki veoma razvijenih kompanija u oblasti prerade drveta.
U takvim okolnostima bilo je neophodno preduzeti određene mere da bi se drvoprerađivačkim kapacitetima u Republici Srpskoj obezbedilo kontinuirano snabdevanje šumskim drvnim sortimentima sukcesivnom isporukom na osnovu godišnjih ugovora.
Najznačajnija aktivnost koja je realizovana, a koju je iniciralo Udruženje šumarstva i prerde drveta Privredne komore Republike Srpske je da je Vlada Republike Srpske, u funkciji Skupštine Javnog preduzeća šumarstva „Šume Republike Srpske“ na 101. sednici održanoj 24. 11. 2016. godine donela Odluku o utvrđivanju kriterijuma i načinu raspodele šumskih drvnih sortimenata. Ovom odlukom se pri snabdevanju šumskim drvnim sortimentima od strane Javnog preduzeća šumarstva „Šume Republike Srpske“ u povoljniji položaj dovode privredna društva drvoprerađivačke industrije Republike Srpske koja imaju veći ukupan prihod, veći ostvareni izvoz, veći broj radnika i koja se bave finalnom i polufinalnom proizvodnjom, odnosno višim fazama prerade drveta.
Takođe je prihvaćena inicijativa udruženja i sa najznačajnijim privrednim subjektima drvoprerađivačke industrije koji imaju strateški značaj za Republiku Srpsku. Osim godišnjih ugovora polovinom 2019. godine zaključeni su višegodišnji okvirni ugovori za period od pet godina kojim su garantovane količine šumskih drvnih sortimenata i predvidljivost u snabdevanju.
U cilju poboljšanja snabdevanja drvoprerađivačkih kapaciteta potrebnom količinom trupaca Vlada Republike Srpske je privremenim merama za promet trupaca zabranjivala pravnim licima, preduzetnicima i fizičkim licima da vrše promet trupaca, osim trupaca crnog bora, izvan teritorije Republike Srpske.
Kao rezultat realizacije zaključaka donesenih na zajedničkoj sednici Vlade Republike Srpske i Vlade Federacije BiH resorna entitetska ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede i komorska udruženja šumarstva i prerade drveta, odnosno drvne industrije usaglasili su zajednički predlog da se, u cilju zaštite drvoprerađivačke industrije, na period od dve godine, od Saveta ministara Bosne i Hercegovine zatraži donošenje mere zabrane izvoza šumskih drvnih sortimenata i uvođenje takse na izvoz rezane građe lišćara (hrast i bukva) i cepanog ogrevnog drveta. Savetu ministara Bosne i Hercegovine je dostavljen usaglašeni predlog od strane entitetskih vlada i očekuje se donošenje odluke Saveta minstara.
Imajući u vidu raspoložive kapacitete za preradu drveta kojim raspolažu privredni subjekti iz oblasti prerade drveta potpuno je neopravdano da se iz Republike Srpske i FBiH dozvoli izvoz šumskih drvnih sortimenata.
U višim fazama prerade, odnosno u finalnoj i polufinalnoj preradi drveta moguće je ostvariti neuporedivo veću dodatu vrednost, povećati broj zaposlenih, povećati ukupan prihod i izvoz i time osigurati i povećano punjenje budžeta i fondova zdravstvene i socijalne zaštite.
Potrebno je obezbediti da se i količine šumskih drvnih sortimenata iz privatnog otkupa, umesto u izvoz, usmeravaju u domaće drvoprerađivačke kapacitete. U Republici Srpskoj se u privatnom vlasništvu nalazi oko 300.000 hektara pod šumom i pojedine veoma tražene vrste drveta kao što su hrastovi šumski drvni sortimenti, su daleko zastupljeniji i više se iskorištavaju u privatnim šumama nego u javnim šumama, odnosno u JPŠ „Šume Republike Srpske“.
Plan seče hrastovih trupaca na godišnjem nivou u JPŠ „Šume Republike Srpske“ kreće se u nivou od 25.000 m3 do 30.000 m3, dok se iz privatnih šuma u Republici Srpskoj tokom jedne godine na tržište isporuči čak tri puta više odnosno oko 80.000 m3 trupaca hrasta.
Tekst je objavljen u časopisu DRVOtehnika, broj 71, jul 2021.
.gif)
