Gradnja drvetom i zemljotresi

Zemljotresi u Hrvatskoj ponovo aktuelizuju prednosti gradnje drvetom. Nažalost, država ne pristupa temi zdrave gradnje na kontinuiran i multidisciplinaran način te ne koristi prednosti lokalne tradicionalne gradnje i mogućnost interpoliranja novih materijala u savremene objekte. Stare posavske kuće su primer uspešne tradicionalne gradnje koja koristi lokalne materijale (hrast) te se bazira na dobrim seizmičkim karakteristikama proverenim kroz prethodne zemljotrese na tom geološki aktivnom području.

Drvo je odličan protivpotresni materijal

Javnost nije dovoljno upoznata s činjenicom da su seizmičke performanse tradicionalnih drvenih kuća u Evropi, a posebno u Japanu vrlo cenjene kod stručnjaka, takođe i po pitanjima zaštite od požara. U Japanu se metode projektovanja seizmičke armature sprovode na osnovu ispitivanja u Nacionalnom istraživačkom institutu za nauku o Zemlji i prevenciji katastrofa u Kyotu. 

Primeri uključuju testiranja tipičnih urbanih i vrlo modernih zdanja od drveta iz Japana, Nemačke i Austrije kao i tradicionalnih drvenih kuća u Južnom Tirolu. Uzorci kuća prvo su podvrgnuti umerenim potresima, kao i onima jačim, a potom se procenjuje seizmička izvedba i performanse drvenih kuća. Neki od uzoraka su višestambene zgrade od drveta koje se grade i do 20 spratova uvis i koje su znatno ojačane kako bi se širom sveta (Kanada, Finska) moglo nastaviti sa gradnjom drvenih nebodera. 

Mnogo je tradicionalnih drvenih kuća u Hrvatskoj smešteno upravo na području Pokuplja, a osim stambenih kuća, drvo se koristilo i za gradnju sakralnih objekata, crkava i kapelica. Na terenu pronalazimo lepe slučajeve i do 300 godina starih objekata koji su pokazali vrlo dobru otpornost prema uticaju vremena, atmosferilija, ali i prema zemljotresima u prošlosti.

Drvo doprinosi mentalnom zdravlju

Nova naučna istraživanja takođe idu u prilog gradnji drvetom. Naime, savremeni čovek provodi 90% svog života u zgradama, što znači da na naše mentalno zdravlje znatno utiče izgrađeno okruženje, a prirodni materijali poput drveta su u prednosti, zbog dobrih antialergijskih, izolacijskih i drugih zdravstvenih učinaka. 
Studija kompanije Pollinate nedavno je otkrila kako su ljudi na radnim mestima koje okružuje manje od 20% prirodnih drvenih površina i do 30% manje zadovoljni svojim poslom i radnim mestom u poređenju sa onima gde ima više drveta, poput skandinavskih zemalja ili tradicionalno u planinskim područjima gde je drvo uvek bio prvi izbor kao najbolji graditeljski materijal.

Takođe, pronađena je korelacija između prisutnosti drveta i ukupnog zadovoljstva zaposlenih, što dovodi do nižeg izostanka sa posla, većeg nivoa koncentracije i poboljšane produktivnosti.

Gradnja drvetom je rešenje za sigurnu obnovu Petrinje, Siska i Gline

Stare posavske drvene kuće praktično nisu pretrpele nikakvu štete u zemljotresu. Drvena gradnja tokom zemljotresa koji se dogodio krajem decembra prošle godine pokazala se puno sigurnijom od betonsko-zidarske. Naime, drvene kuće ostale su gotovo netaknute nakon razornog zemljotresa, prenosi Jutarnji list. „Drvo je izvrstan građevinski materijal, otporan na savijanje, kao i na pritisak u smeru vlakanaca. Drvena konstrukcija, kao elastični sastav, ponaša se izvrsno u zemljotresima“, rekao je arhitekta Davor Salopek.

Sa njim se slaže i profesor dr Hrvoje Turkulin sa Fakulteta šumarstva i drvne tehnologije iz Zagreba, koji kaže: „Govorimo li o protivpotresnim svojstvima, drvena gradnja ima dve prednosti u odnosu na klasičnu gradnju: s jedne strane ima malu masu, pa je samim time manje osetljiva na posmike i sukanja, a s druge strane, njeni spojevi, klasični tesarski spojevi ili inženjerska metalna spajala, kompenzuju gibanja i udare, odnosno raspršuju udarnu energiju, pretvarajući je u toplotnu, ublažavajući time udarce“, objašnjava profesor Turkulin.

Upravo zato, prilikom sanacije i buduće izgradnje na zemljotresom pogođenom području ne sme se zanemariti drvena gradnja. Zemljotres na Banovini ponovno aktualizuje prednosti gradnje drvetom. Šteta što država ne pristupa temi zdrave gradnje na kontinuirani i multidisciplinarni način te ne koristi prednosti lokalne tradicionalne gradnje, i ne koristi mogućnost interpoliranja novih materijala u savremenim objektima, smatraju u Hrvatskom drvnom klasteru, jer stare posavske kuće su primer uspešne tradicionalne gradnje koja koristi lokalne materijale te se bazira na dobrim seizmičkim karakteristikama. 

Na terenu se mogu videti lepi slučajevi i do 300 godina starih objekata koji su pokazali vrlo dobru otpornost prema uticaju vremena, atmosferilija, ali i prema zemljotresima u prošlosti, zaključuju u Hrvatskom drvnom klasteru.

Velika akcija hrvatskih drvoprerađivačkih preduzeća

U cilju centralizovanog i koordiniranog pružanja pomoći na područjima pogođenima zemljotresom, Ministarstvo poljoprivrede je uspostavilo partnersku saradnju sa drvoprerađivačima okupljenim u Udruženju drvno-prerađivačke industrije pri HGK i Hrvatskim šumama, u vidu donacija njihovih proizvoda u svim fazama sanacije, obnove i opremanja objekata.

Preduzeća će prema svojim mogućnostima i raspoloživim kapacitetima solidarno učestvovati sa raznovrsnim proizvodima, poput drvne građe (letve, daske, grede), ogrevnog drveta i energenata od drveta, podnih obloga (parket, seljački pod), građevinske stolarije, nameštaja i ostalih proizvoda iz prerade drveta i proizvodnje nameštaja.

Tekst objavljen u časopisu DRVOtehnika, broj 70, april 2021.