Bambus u arhitekturi savremenog doba

Bambus (Bambuseae) je drvenasta zimzelena višegodišnja biljka iz porodice trava (Poaceae). Raste u različitim klimama, od hladnih planina do vrelih tropskih područja, a posebno je rasprostranjen u istočnoj Aziji. Od ove biljke koriste se svi delovi, i to za različite namene – u ljudskoj i životinjskoj ishrani, za proizvodnju finog, kvalitetnog papira, u građevinarstvu, medicini, pejzažnoj arhitekturi. Postoji oko 1000 vrsta bambusa, i one se međusobno razlikuju u visini rasta, ali su za građevinarstvo najinteresantnije one koje dostižu visinu drveća. S obzirom da je ovo biljka čija stabljika već za nekoliko meseci može da dostigne svoju konačnu visinu, bambusi spadaju u biljke koje najbrže rastu.
Kada se neguje, bambusovo drvo postaje vrlo tvrdo. S obzirom da je istovremeno i vrlo lako i izdržljivo, i ima veliku moć rastegljivosti (~100 MPa), bambus je odvajkada bio upotrebljavan kao građevinski materijal. U tropskim područjima zastupljen je u izgradnji kuća, skela, i kao zamena za klasičnu čeličnu armaturu. Poslednjih deceniju-dve veoma je popularan kao materijal za oblaganje podova (brodski pod i parket od bambusa).
Bambus se teže rastavlja od čelika, otporan je na zemljotrese, ima veliku fleksibilnost i raste neverovatno brzo. Još jedna prednost je ta da se može sakupljati bez ubijanja biljke, što znači da se regeneriše mnogo brže od drveta. I pored nedostataka, kao što su osetljivost prema vlazi i insektima (bambus podnosi samo suvo vreme, i vrlo je privlačan za parazite, ali se od oba faktora može zaštititi upotrebom hemijskih sredstava), u današnje vreme sve je veći broj projektanata i arhitekata koji vide ogroman potencijal u njemu kao građevinskom materijalu.

Jedan od impresivnih primera upotrebe bambusa u savremenoj arhitekturi predstavlja Sportska dvorana „Bamboo Life” u Čijang Maiju na Tajlandu. Ovo je, zapravo, najnoviji projekat firme Chiangmai Life Architects koja je specijalizovana za izgradnju od bambusa u ovoj azijskoj regiji.
Reč je o sportskoj montažnoj dvorani kapaciteta 300 ljudi sagrađenoj pri školi Panyaden International. S obzirom da u okolini od ranije postoje mnogobrojne zgrade od bambusa, novi objekat je pažljivo arhitektonski osmišljen i integrisan u postojeće građeno i prirodno planinsko okruženje. Arhitektonska kompozicija inspirisana je lotosovim cvetom, veoma važnim sibolom u azijskoj kulturi, a prostorno ustrojstvo ima za cilj suzbijanje vruće i vlažne klime sa otvorenom, prirodnom ventilacijom. Na ovaj način obezbeđena je zaštićena i zdrava sportska arena. Prostor je 15 metara širok i isto toliko visok, i ima ukupnu površinu od 782 m².

Prostor je namenjen za sportove kao što su mali fudbal, košarka, odbojka i badminton. Uključuje tri terena za trening. Takođe sadrži binu koja se automatski može podići kada se održavanju školske manifestacije, dok su iznad balkoni za posetioce i gledaoce.
Filozofija škole Panyaden jeste takva da podučava ljudskim vrednostima zasnovanim na ljubavi prema prirodi i budističkim obrazovnim principima. Tako je misija ove „zelene škole» saopštena i u njenom graditeljstvu. Dakle, u skladu sa svojim principima, ceo kompleks škole je izgrađen samo od prirodnih materijala, kako bi decu približila prirodi i ukazala im na superiornost prirodnih u odnosu na savremene građevinske materijale (postignutim aklimatskim efektima i samim utiskom prijatnosti u vizuelnom i taktilnom smislu).
Inovativni konstruktivni dizajn baziran je na novorazvijenim prefabrikovanim bambusovim skeletima sa rasponom od preko 17 metara, koji su napravljeni bez čelika ili spojeva. Ovi skeleti su bili izgrađeni na licu mesta i podignuti na svoju poziciju pomoću dizalice. U poređenju sa tradicionalnim tehnikama izgradnje, na ovaj način je emisija ugljen-dioksida smanjena za 90%. Prostor dodatno obezbeđuju savremeni sigurnosni standardi, vezani za opterećenje, seizmiku, uticaj lokalnih brzih vetrova i sve ostale prirodne sile. Građa za izgradnju je bila sortirana prema starosti bambusa, i tretirana jedino boraksom (so borne kiseline), što znači da u procesu zaštite nisu bile uključene nikakve toksične materije ili hemikalije. Očekivani životni vek bambusa na objektu biće najmanje 50 godina.

Sportska dvorana kombinuje savremeni organski dizajn, inženjerstvo 21. veka i prirodni materijal (bambus). Dizajn i materijal omogućavaju hladnu i prijatnu klimu tokom cele godine kroz prirodnu ventilaciju i izolaciju. Istovremeno, izložena bambusova struktura je praznik za oči i izložba majstorskih veština, posebno kada se posmatraju u unutrašnjosti. Ova veličanstvena konstrukcija, materijalizovana uz pomoć jevtinog i održivog materijala – bambusa, veliča ideju pobede duha nad materijom, ideje nad sredstvom.

Fotografije: https://www.bamboo-earth-architecture-construction.com

Tekst objavljen u časopisu DRVOtehnika, oktobar 2017.

Slični članci: Zelena škola